HÀ NỘI - Ông Cao Minh Quang cùng 7 người bị xét xử trong sai phạm 16 năm trước khi Công ty Dược Cửu Long hưởng lợi trái phép hơn 3,84 triệu USD sản xuất thuốc chống cúm A (H5N1).
Sáng 21/11, TAND Hà Nội xét xử cựu Thứ trưởng Y tế Cao Minh Quang (66 tuổi) cùng ông Dương Huy Liệu (74 tuổi, cựu Vụ trưởng Kế hoạch Tài chính); Nguyễn Nam Liên (52 tuổi, cựu Vụ phó Vụ Kế hoạch Tài chính); bà Phạm Thị Minh Nga (50 tuổi, cựu chuyên viên Vụ Kế hoạch Tài chính) và ông Nguyễn Việt Hùng (66 tuổi, cựu Cục phó Quản lý Dược) về tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng" theo Điều 285, Bộ luật Hình sự năm 1999.
Ba bị cáo còn lại là cựu cán bộ Công ty Cổ phần Dược phẩm Cửu Long, gồm ông Lương Văn Hóa (65 tuổi, cựu Tổng giám đốc); ông Nguyễn Văn Thanh Hải (55 tuổi, cựu Kế toán trưởng) và ông Ngô Hữu Hiếu Nghĩa (70 tuổi, cựu Giám đốc chi nhánh TP HCM). Cả bốn người bị VKSND Tối cao truy tố về tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, theo Điều 356 Bộ luật Hình sự.
Ông Nguyễn Thanh Tòng (63 tuổi, cựu Phó tổng giám đốc) là bị can của vụ án song đã chết trước ngày mở phiên tòa.
Phiên tòa do thẩm phán Vũ Quang Huy làm chủ tọa, dự kiến kéo dài 5 ngày.
Cựu thứ trưởng Cao Minh Quang (trái) và luật sư đi đến tòa, sáng 21/11. Ảnh: Phạm Dự
Theo triệu tập của HĐXX, đại diện Bộ Y tế (với tư cách nguyên đơn dân sự), đại diện Công ty Cổ phần Dược phẩm Cửu Long và Tổng công ty đầu tư và kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC) có mặt.
Các luật sư đề nghị HĐXX triệu tập cựu thứ trưởng y tế Trương Quốc Cường và 4 thành viên của Đoàn kiểm tra liên ngành Bộ Y tế và Bộ Tài chính với tư cách người làm chứng, gồm bà Nguyền Thị Minh Châu, (phó phòng, Vụ Hành chính sự nghiệp, Bộ Tài chính); bà Quách Thị Thư (chuyên viên Cục Tài Chính doanh nghiệp, Bộ Tài chính); bà Phạm Thị Minh Nga (chuyên viên Vụ Kế hoạch tài chính, Bộ Y tế) và ông Vũ Đình Tiến (chuyên viên Cục Quản lý Dược).
Các luật sư cũng đề nghị HĐXX làm rõ, nếu Bộ Y tế được xác định là nguyên đơn dân sự vậy bị đơn sẽ là cá nhân, tổ chức nào?
Sau thời gian hội ý, HĐXX thông báo, 5 người được đề nghị triệu tập làm nhân chứng trong vụ án đã có lời khai do vậy không cần thiết phải có mặt, Tòa sẽ tùy diễn biến xét xử để cân nhắc triệu tập.
Thiệt hại trong vụ án được xác định là tiền của Nhà nước, do Bộ Y tế quản lý. Ngoài các bị cáo, những người khác được xác định là những người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan, có thể có hoặc không có nghĩa vụ bồi thường, điều này sẽ được quyết định dựa trên kết quả phiên tòa.
Trong quá trình diễn ra phiên tòa, nhiều bị cáo cao tuổi, sức khỏe kém sẽ được tạo điều kiện được ngồi khai báo.
Một bị cáo đến toà sáng nay. Ảnh: Phạm Dự
Cáo trạng xác định, năm 2005 khi dịch cúm A (H5N1) diễn biến phức tạp, Bộ Y tế được Chính phủ giao nhiệm vụ mua, dự trữ thuốc và phối hợp cùng Bộ Tài chính thẩm định, phê duyệt giá thuốc sản xuất trong nước để mua theo kế hoạch.
Bộ Y tế lựa chọn Công ty Dược Cửu Long tham gia sản xuất thuốc Oseltamivir.
Đầu năm 2006, dịch bệnh cơ bản được khống chế, Bộ Y tế giảm số lượng thuốc Oseltamivir dự trữ, hợp đồng mua với Dược Cửu Long giảm từ 13 triệu xuống 5 triệu viên.
Từ tháng 2 đến tháng 4/2006, Dược Cửu Long nhập 520 kg nguyên liệu Oseltamivir với giá 9,1 triệu USD của Công ty Mambo (Singapore). Công ty thanh toán 5,25 triệu USD cho bên bán, còn 3,84 triệu USD chưa trả.
Cửu Long sau đó thương lượng với Mambo và được giảm giá, không cần thanh toán 3,84 triệu USD còn nợ. Các lãnh đạo công ty Cửu Long bị cáo buộc, không báo cáo lại Bộ Y tế việc này mà vẫn đề nghị thanh toán số tiền này cho đối tác. Bộ Y tế do đó nhiều lần thanh toán cho Dược Cửu Long, tổng cộng hơn 143 tỷ đồng.
Theo điều tra của nhà chức trách, để hợp thức hóa 3,84 triệu USD, Tổng giám đốc Hóa cùng bị cáo Tòng, Hải, Nghĩa đã giảm hạch toán, giảm công nợ phải trả Mambo. Cửu Long dùng 3,84 triệu USD thanh toán 11 hợp đồng mua bán khác nhưng chứng từ thanh toán lại thể hiện là "trả nợ" cho Mambo. Cửu Long sau đó nộp các chứng từ giả này về Bộ Y tế.
Tháng 10/2008, liên Bộ Y tế và Bộ Tài chính lập Đoàn kiểm tra các vấn đề liên quan mua, bảo quản, dự trữ thuốc Tamiflu và nguyên liệu Osetamivir do cựu Cục phó Quản lý Dược Nguyễn Việt Hùng làm Trưởng đoàn. Các thành viên gồm ông Liệu, ông Liên và bà Nga có nhiệm vụ theo dõi thanh quyết toán hợp đồng giữa Bộ Y tế và Công ty Cửu Long.
Để đối phó, lãnh đạo công ty gửi thư cho Mambo đề nghị cho giãn nợ 3,84 triệu USD đến 30/12/2008 để cung cấp Đoàn kiểm tra. Thư thứ hai, đề nghị Mambo xác nhận đến 31/12/2008, công nợ 2 bên là 0 USD.
Hai thư giãn nợ và xác nhận này dưới dạng bản photo, đóng dấu treo của Cửu Long đều không có phản hồi của phía Mambo song vẫn được Đoàn kiểm tra chấp thuận. Ông Hùng sau đó làm báo cáo về Bộ Y tế và Bộ Tài chính, xác nhận Cửu Long nợ Mambo 3,84 triệu USD. Bà Nga, ông Liên và ông Liệu cũng không rà soát, không phát hiện được việc Cửu Long đã được Mambo giảm giá số tiền này, cơ quan tố tụng nêu.
Cáo trạng xác định, ông Cao Minh Quang khi đó là Thứ trưởng Y tế kiêm Trưởng ban chỉ đạo các vấn đề liên quan thuốc Tamiflu, có trách nhiệm kiểm tra việc quản lý giá với các doanh nghiệp sản xuất thuốc theo đơn đặt hàng của Bộ Y tế. Sau khi kiểm tra theo chỉ đạo của Thủ tướng, ông Quang bị cho rằng biết rõ Dược Cửu Long chưa thanh toán 3,84 triệu USD mua nguyên liệu nhưng không chỉ đạo kiểm tra, làm rõ.
Khi Bộ Tài chính có văn bản đề nghị Bộ Y tế làm rõ bản chất số tiền mà Dược Cửu Long chậm trả nhà cung cấp để có biện pháp thu hồi tài sản cho Nhà nước, ông Quang không thực hiện. Hành vi này của cựu Thứ trưởng bị đánh giá gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 3,84 triệu USD. Quá trình điều tra, ông Quang đã tự nguyện khắc phục 1,5 tỷ đồng.
Cựu Cục phó Quản lý Dược Nguyễn Việt Hùng được giao làm trưởng đoàn liên ngành kiểm tra mua, sản xuất thuốc dự trữ nhưng không chỉ đạo kiểm tra trực tiếp sổ sách, kế toán, báo cáo tài chính và hạch toán số tiền 3,84 triệu USD. Ông còn bị cáo buộc thiếu trách nhiệm khi không tổng hợp lấy ý kiến liên ngành để làm rõ số tiền 3,84 triệu USD mà chỉ dựa vào báo cáo của Dược Cửu Long.
Về trách nhiệm dân sự, VKS đề nghị các bị can và người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan phải liên đới bồi thường 3,84 triệu USD cho Bộ Y tế; đề nghị tiếp tục kê biên tài sản của các bị can đề đảm bảo thi hành án
Thanh Lam - Phạm Dự
ĐĂNG KÝ TƯ VẤN
.jpg)
